بوتیرومتر شیر
بوتیرومتر شیر یک ابزار اندازه گیری است که برای اندازه گیری میزان چربی شیر و یا به طور کلی فرآورده های آن(فرآورده های لبنی) استفاده می شود. روش مورد استفاده در تعیین میزان چربی، روش گربر است که توسط شیمیدان سوئیسی نیکلاوس گربر ابداع شد.
پیپت ها یکی از ابزارهای مهمی هستند که برای آزمایش شیر به روش گربر استفاده می شوند و این پیپیت ها محکم هستند و دارای دوام زیادی می باشند. پیپت های شیر، پیپت‌های مخصوص انتقال مایع برای اندازه‌گیری های 10.75 میلی‌لیتری هستند و آنها همچنین می توانند در مراکز جمع آوری شیر نیز استفاده شوند.
دو روش معمول برای تعیین میزان چربی شیر و لبنیات عبارتند از:
- روش Mojonnier که یک روش وزن سنجی است و از حلال های آلی برای استخراج چربی استفاده می کند
- روش گربر که یک روش حجمی است و از معرف های شیمیایی اسید سولفوریک و مواد شوینده برای دستیابی به شکستن امولسیون و جداسازی چربی شیر استفاده می کند.
روش گربر، یک روش تجربی است که مقدار چربی شیر را بر حسب گرم چربی در هر 100 گرم شیر یا به ازای هر 100 میلی لیتر شیر (بسته به ظرفیت پیپت شیر) به دست می دهد که یکسان است یا دارای یک رابطه شناخته شده است.
بوتیرومتر چگونه کار می کند؟
جداسازی چربی شیر در بوتیرومتر شیر با سانتریفیوژ کردن پس از انحلال پروتئین با اسید سولفوریک انجام می شود و افزودن مقدار کمی آمیل الکل به این جداسازی کمک می کند. بوتیرومتر شیر درجه بندی شده تا به طور مستقیم محتوای چربی شیر را نشان دهد. به طور کلی، محدوده بوتیرومتر شیر 0-8 درصد می باشد.
در اصل فرآیند اندازه گیری در دستگاهی به نام بوتیرومتر شیر انجام می شود که در این دستگاه واکنشی برای فهمیدن مستقیم درصد چربی ایجاد می شود. برای هر نوع شیر و مشتقات آن، بسته به محدوده چربی تعیین شده برای آن نوع ماده لبنی، انواع مختلفی از بوتیومتر در بازار وجود دارد.
بوتیرومتر شیر در صنایع لبنی چه نقشی دارد؟
بوتیرومتر شیر معمولاً در صنایع لبنی و کارخانه های فرآوری شیر برای نظارت بر کیفیت و ترکیب شیر استفاده می شود. این دستگاه به تعیین مقدار مناسب خامه یا چربی کره ای که باید در طول فرآیندهای فرآوری به شیر اضافه و یا حذف شود کمک می کند و همچنین به ارزیابی کیفیت کلی شیر کمک بسیار زیادی می کند.
چگونه بوتیرومتر شیر را کالیبره می شود؟
در این روش از پیپت جیوه ای، که دارای طراحی ویژه ای می باشد، برای کالیبره کردن بوتیومترها استفاده می شود. این روش بر این اصل استوار است که حجم داخلی لوله مدرج بوتیرومتر شیر 0.125 میلی لیتر است که مربوط به هر محدوده 1٪ چربی است.
در واقع لاکتومترهای مشخص شده در دمای استاندارد 27 درجه سانتی گراد کالیبره می شوند که با توجه به شرایط گرمسیری حاکم در کشور متغیر خواهد بود.
ابزارهای نمونه گیری شیر چیست؟
پیستون.
دیپر.
لوله نمونه گیری.
نمونه بردار مک کی.
مزایای دستگاه آنالایزر شیر چیست؟
آنالایزر شیر یا Lactoscan را می توان در کارخانه های لبنی کوچک و بزرگ برای تضمین کیفیت و کنترل پارامترهای اقتصادی مهم شیر مانند چربی و پروتئین استفاده کرد که با آن می توان نتایج سریع و دقیق و امکان تنظیم سریع دستگاه در حین فرایند تولید را برای صرفه های اقتصادی بهینه کارخانه تولیدی فراهم کرد تا در کنار بوتیرومتر شیر بتوانند یک آنالیز کامل از محصولات لبنی داشته باشند.
برای کالیبره کردن پیپت‌های شیر، آب تخلیه شده توسط پیپت در یک لیوانی که قبلاً وزن شده است تخلیه شده و جرم آن ثبت می شود. اگر حجم محاسبه شده آب توزیع شده توسط پیپت برابر با 0.03 ± 10.75 میلی لیتر باشد، پیپت پذیرفته می شود، در غیر این صورت رد می شود.
مقدار Ph شیر چقدر است؟
PH یا همان اسیدیته متوسط شیر تازه معمولا بین 6.4 تا 6.9 است. در واقع این عدد به دلیل اسید لاکتیک موجود در شیر کمی کمتر از حالت خنثی است. همچنین در مقایسه با شیر گاو، تفاوتی جزئی بین انواع گونه‌های جانوری مانند شیر بز یا گوسفند وجود دارد. اما به طور متوسط، بیشتر انواع شیر در اطراف همین سمت اسیدی خنثی قرار دارند.
پس همانطور که اشاره شده، شیر به میزان بسیار کمی اسیدی است. از آنجایی که PH شیر بسیار نزدیک به 7 ، یعنی همان حالت خنثی است، اغلب اسیدیته شیر خنثی در نظر گرفته می شود. اما اسید لاکتیک موجود در شیر که از تخمیر لاکتوز(قند شیر) توسط باکتری ها تولید می شود، باعث می شود به مرور زمان PH شیر کاهش پیدا کند و شیر اسیدی و ترش شود.
چگالی شیر چقدر است؟
ابزاری که برای اندازه گیری چگالی (جرم حجمی) شیر استفاده می شود، لاکتومتر نامیده می شود که ساختار متفاوتی با بوتیرومتر شیر دارند. چگالی شیر کامل (شیر تولید کننده) 1.035 کیلوگرم در لیتر در دمای 4.4 درجه سانتیگراد است. با افزایش دما، مولکول‌ها از هم دورتر می شوند و مایع چگال تر می‌شود. در حالی که تفاوت زیادی ایجاد نمی شود، اما شیر کامل در دمای 38.9 درجه سانتیگراد دارای چگالی 1.023 کیلوگرم در لیتر است.
چه روشی برای آنالیز لاکتوز شیر استفاده می شود؟
روش های کلی مورد استفاده برای تعیین و آنالیز لاکتوز شیر شامل روشهای پلاریمتری، وزن سنجی، فروسرخ، رنگ سنجی، کروماتوگرافی گازی مایع و کروماتوگرافی مایع با فشار بالا می باشد.
همچنین استاندارد سازی شیر را می توان به سه طریق انجام داد: دسته ای، پیوسته و خودکار. همه این روشها شامل جدا کردن اجزای شیر به شیر بدون چربی و خامه و سپس مخلوط کردن فقط مقادیر مشخص شده است.
چگونه چربی شیر را افزایش دهیم؟
- تاکید بر علوفه باکیفیت برای دام: برداشت و حفظ علوفه های با کیفیت برای دام بسیار مهم است.
- تحویل جیره غذایی درست به دام.
- ارزیابی قابلیت هضم علوفه و همچنین سطوح فیبری برای دام.
- بررسی سطح نشاسته و چربی به طور مداوم.
- بررسی تعادل متیونین و لیزین.
همچنین نتایج تحقیقات نشان می دهد که استفاده از اسید پالمیتیک می‌تواند تولید شیر و چربی شیر را افزایش دهد.
در واقع بوتیرومتر شیر یک ابزار اندازه گیری است که برای اندازه گیری میزان چربی شیر یا به طور کلی فرآورده های لبنیاتی استفاده می شود.
کیفیت شیر چگونه اندازه گیری می شود؟
روشهای زیادی برای کنترل کیفیت شیروجود دارد:
تست چگالی سنج یا لاکتومتر برای اندازه گیری چگالی دقیق شیر می باشد.
لخته روی جوش، نوعی آزمایش برای تشخیص ترش یا غیر طبیعی بودن شیر می باشد.
آزمایش اسیدیته برای تعیین سطح اسید لاکتیک موجود در شیر است، و همچنین تست گربر که تست بررسی میزان چربی شیر می باشد که به وسیله بوتیرومتر شیر انجام می شود.
سنسور Ph عمدتاً برای بررسی کیفیت شیر استفاده شده و برای بررسی میزان اسیدیته محلول ها استفاده می شود. در واقع دستگاه LM35 درجه بندی شده تا در محدوده دمایی -55 درجه سانتیگراد تا 150 درجه سانتیگراد کار کند، در حالی که این دستگاه برای محدوده دمای -40 درجه سانتیگراد تا 110 درجه سانتیگراد درجه بندی شده است.
چگونه ویسکوزیته شیر اندازه گیری می شود؟ (غلظت شیر)
ویسکومتر مویرگی، جزو اولین روش ها برای اندازه گیری ویسکوزیته یا غلظت شیر مبتنی بر استفاده از لوله‌های مویین و اندازه‌گیری زمان لازم برای عبور حجمی از مایع از طول این لوله ها خواهد بود.
در واقع در انواع ویسکومتر می توان به ویسکومتر کروی سقوط، ویسکومتر ارتعاشی و ویسکومتر چرخشی اشاره نمود.
چگونه خالص بودن شیر را متوجه شویم؟
یک روش ساده برای بررسی تقلبی بودن شیر (با آب مخلوط شده) این است که یک قطره شیر را روی یک سطح شیبدار قرار دهید. اگر آن قطره آزادانه جریان داشته باشد مقدار آب بالایی در شیر وجود دارد.اما همیشه شیر خالص تر به آرامی جریان می یابد.
همچنین افزودن مقداری ید به نمونه یک شیر تقلبی باعث آبی شدن آن می شود.
چگونه یک نمونه شیر آزمایش می شود؟
- توسط FSSAI شیر.
- آزمایشات فیزیکی مانند تست بینایی، بویایی و ارگانولپتیک.
- تعیین میزان چربی با بوتیرومتر شیر .
- آزمایشات شیمیایی. مانند تعیین PH شیر(اسیدیته)
نمونه های شیر (سمپل ها) ممکن است به صورت جداگانه از یک چهارم نمونه‌های شیر موجود جمع‌آوری شوند و یا از چندین چهارم شیر یک گاو موجود در یک لوله نمونه های شیر مرکب ترکیب شوند.
یک تستر شیر از مزارع بازدید می کند تا نمونه های شیر و اطلاعات تولید آنها را جمع آوری کند. آنها روابطی را با مزارع موجود و جدید ایجاد خواهند کرد تا بتوانند راهنمایی هایی را برای به حداکثر رساندن داده های جمع آوری شده شان ارائه دهند.
در اصل، نمونه برداری موثر از شیر و مشتقات آن بسیار ضروری است و این نتایج می تواند بر ارزش شیر تأثیر زیادی بگذارد. این نمونه برداری ها همچنین حتما باید ایمنی بهداشتی شیر را نیز تأیید کنند.
دقت دستگاه آنالیز شیر چقدر است؟
میزان دقت برای ابزارهای IR بر اساس اطلاعات منتشر شده در راهنمای کاربر Miris HMA Human Milk Analyzer تعریف شده است، زیرا این دستگاه برای استفاده های بالینی توسط FDA تایید شده:
چربی کل ± 12% از روش های مرجع.
پروتئین خام، پروتئین واقعی و کربوهیدرات ± 15 درصد از روش های مرجع.
رفرکتومتر شیر چیست؟
رفرکتومترهای دیجیتال شیر قابل حمل هستند و همچنین ایده آل برای اندازه گیری سطوح آغوز و جامدات بدون چربی در شیر می باشند. رفرکتومترهای اتوماتیک شیر فشرده و قدرتمند هستند و برای نظارت بر سطح آغوز در شیر گوساله ها، کره ها و بره های تازه متولد شده و مواد جامد بدون چربی موجود در شیر بسیار ایده آل هستند.
چرا 10.75 میلی لیتر شیر را در بوتیرومتر شیر گرفته می شود؟
بر اساس موارد ذکر شده در ابتدای مقاله، باید 10.95 گرم شیر را پیپت کنیم که این معادل 10.65 میلی لیتر شیر می باشد. اما از آنجایی که 0.1 میلی لیتر شیر باقی مانده در پیپت شیشه ای در حالت چسبیده به دیواره های پیپت باقی می ماند، 10.75 میلی لیتر شیر گرفته شود.