توضیحات
بوتیرومتر یک ابزار اندازه گیری است که برای اندازه گیری میزان چربی شیر و یا به طور کلی فرآورده های آن(فرآورده های لبنی) استفاده می شود.
روش مورد استفاده در تعیین میزان چربی، روش ژربر است که توسط شیمیدان سوئیسی دکتر نیکلاس ژربر سوئیسی (مخترع روش اسیدوبوتیرومتری چربی شیر و موسس کمپانی ژربر اینسترومنت سوئیس) ابداع شد.
2 روش معمول برای تعیین میزان چربی شیر و لبنیات عبارتند از:
- روش Mojonnier که یک روش وزن سنجی است و از حلال های آلی برای استخراج چربی استفاده می کند
- روش ژربر که یک روش حجمی با استفاده از این ابزار است و از معرف های شیمیایی اسید سولفوریک و مواد شوینده برای دستیابی به شکستن امولسیون و جداسازی چربی شیر استفاده می کند.
روش ژربر، یک روش تجربی است که مقدار چربی شیر را بر حسب گرم چربی در هر 100 گرم شیر یا به ازای هر 100 میلی لیتر شیر (بسته به ظرفیت پیپت شیر) به دست می دهد که یکسان است یا دارای یک رابطه شناخته شده است.
بوتیرومتر شیر
شیر چیزی حدود ۲.۸ تا ۶.۵% چربی دارد. از آنجا که میزان چربی شیر دارای ارزش اقتصادی است، هنگام ورود شیر به کارخانه های لبنیات، میزان چربی آن حتما اندازه گیری می‌شود و بر اساس آن به دامدار مبلغ را پرداخت می‌کنند. میزان چربی شیر اساس خرید شیر توسط کارخانه نیست، بلکه کیفیت آن بر اساس میزان میکروبی بودنش مد نظر قرار می‌گیرد که توسط آزمون های کنترل کیفیت شیر بررسی می‌شود. به طور کلی روش ژربر روشی حجمی برای اندازه گیری میزان چربی شیر و خامه می باشد و در آن از یک چربی سنج مخصوص به نام بوتیرومتر استفاده می شود.
اساس عمل این ابزار به این شکل است که کازئین شیر، خامه یا پنیر توسط اسید سولفوریک حل شده و چربی آن نیز جدا می شود و مقدار این چربی در ستون مدرج چربی سنج بوتیرومتر خوانده می شود. این نکته را در نظز داشته باشید که بوتیرومتر خامه و شیر و پنیر با یکدیگر متفاوت هستند.
